2025-12-04 17:28:25

Lắp dựng khung thép là một trong những công đoạn quan trọng và phức tạp nhất trong ngành xây dựng, bao gồm cả việc Thi Công Tôn Mái, đặc biệt là đối với các công trình nhà xưởng, nhà cao tầng. Tuy nhiên, song hành cùng sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp này là những rủi ro tiềm ẩn khôn lường về an toàn lao động. Tai nạn có thể xảy ra bất cứ lúc nào nếu không có các biện pháp phòng ngừa và quy trình chặt chẽ. Đảm bảo an toàn lắp dựng khung thép không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là yếu tố then chốt để bảo vệ tính mạng người lao động và sự thành công của dự án. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn 5 quy tắc vàng bắt buộc phải nhớ, giúp bạn thực hiện công việc một cách an toàn và hiệu quả nhất.

1. Đánh giá rủi ro và lập kế hoạch an toàn chi tiết

Trước khi bất kỳ hoạt động lắp dựng nào bắt đầu, việc đánh giá rủi ro toàn diện và lập kế hoạch an toàn chi tiết là bước không thể bỏ qua. Đây là nền tảng để xây dựng một môi trường làm việc an toàn và giảm thiểu tối đa các sự cố. Một kế hoạch tốt sẽ bao gồm việc xác định rõ các mối nguy tiềm ẩn, từ điều kiện thời tiết, địa hình, đặc tính của vật liệu đến kinh nghiệm của đội ngũ thi công.

Phân tích công việc và nhận diện mối nguy:

• Xác định phạm vi công việc: Chi tiết từng bước của quá trình lắp dựng kết cấu thép.
• Nhận diện mối nguy: Các rủi ro liên quan đến rơi vật liệu, ngã cao, điện giật, va chạm với thiết bị, sập đổ cấu trúc tạm thời, hoặc các vấn đề sức khỏe nghề nghiệp.
• Đánh giá mức độ rủi ro: Xác định khả năng xảy ra và mức độ nghiêm trọng của từng rủi ro.

Biện pháp an toàn thi công tổng thể:

• Xây dựng quy trình làm việc an toàn (SWP): Hướng dẫn cụ thể cho từng nhiệm vụ, bao gồm các bước cần thực hiện và các biện pháp phòng ngừa. Quy trình lắp dựng khung thép phải được lập thành văn bản r&õ; ràng.
• Phân công trách nhiệm: Giao nhiệm vụ rõ ràng cho từng cá nhân và bộ phận, đảm bảo mọi người hiểu rõ vai trò của mình trong việc duy trì an toàn.
• Hệ thống giám sát: Lập kế hoạch kiểm tra, giám sát định kỳ và đột xuất để đảm bảo tuân thủ các quy tắc an toàn.
• Giấy phép lao động: Đối với các công việc đặc biệt nguy hiểm (làm việc trên cao, làm việc trong không gian hạn chế), cần có giấy phép lao động cụ thể.

Kế hoạch an toàn không chỉ là tài liệu trên giấy mà còn phải được phổ biến rộng rãi, đào tạo kỹ lưỡng cho toàn bộ nhân sự tham gia dự án. Sự hiểu biết và tuân thủ từ mọi cấp độ là yếu tố then chốt cho sự thành công của các biện pháp an toàn thi công.

2. Chuẩn bị mặt bằng và thiết bị nâng hạ an toàn

Mặt bằng thi công và thiết bị nâng hạ là hai yếu tố cực kỳ quan trọng, quyết định trực tiếp đến sự an toàn và hiệu quả của quá trình lắp dựng khung thép. Một sự chuẩn bị thiếu sót có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.

Kiểm tra và chuẩn bị mặt bằng:

• Đảm bảo độ cứng và ổn định: Mặt bằng phải đủ cứng để chịu tải trọng của thiết bị nâng hạ và các cấu kiện thép mà không bị lún hoặc sạt lở.
• Thông thoáng và sạch sẽ: Loại bỏ vật cản, chướng ngại vật, đảm bảo lối đi an toàn cho người và phương tiện.
• Xác định khu vực cấm và nguy hiểm: Thiết lập hàng rào, biển báo rõ ràng cho các khu vực nguy hiểm, đặc biệt là khu vực dưới cần cẩu hoặc nơi có nguy cơ rơi vật liệu.
• Hệ thống thoát nước: Đảm bảo hệ thống thoát nước tốt để tránh tình trạng ngập úng ảnh hưởng đến nền móng và hoạt động thi công.
• Đường dây điện và tiện ích ngầm: Xác định vị trí và có biện pháp bảo vệ hoặc di dời các đường dây điện trên cao, đường ống ngầm để tránh va chạm.

Kiểm định và sử dụng thiết bị nâng hạ an toàn:

• Kiểm tra định kỳ: Tất cả các thiết bị nâng hạ như cần cẩu, xe nâng, palăng, dây cáp, xích, móc cẩu phải được kiểm định an toàn định kỳ bởi cơ quan có thẩm quyền.
• Tải trọng định mức: Tuyệt đối không vượt quá tải trọng định mức của thiết bị. Cần cẩu phải có biểu đồ tải trọng rõ ràng.
• Người điều khiển có chuyên môn: Chỉ những người có chứng chỉ, kinh nghiệm và được đào tạo bài bản mới được phép vận hành thiết bị nâng hạ.
• Kiểm tra trước mỗi ca làm việc: Thực hiện kiểm tra nhanh các bộ phận quan trọng như phanh, cáp, móc, giới hạn hành trình trước khi bắt đầu công việc.
• Hệ thống tín hiệu: Thiết lập hệ thống tín hiệu rõ ràng giữa người điều khiển cần cẩu và người hỗ trợ nâng hạ khung thép. Sử dụng còi, bộ đàm hoặc các ký hiệu tay chuẩn.
• Cố định và cân bằng: Khi nâng hạ khung thép, đảm bảo cấu kiện được cố định chắc chắn, cân bằng, tránh xoay hoặc lắc lư trong quá trình di chuyển.

3. Đảm bảo an toàn làm việc trên cao và bảo hộ cá nhân

Làm việc trên cao là một trong những hoạt động nguy hiểm nhất trong an toàn lao động xây dựng, đặc biệt trong quá trình lắp dựng kết cấu thép. Ngã cao là nguyên nhân hàng đầu gây thương tích nghiêm trọng hoặc tử vong. Do đó, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa và trang bị bảo hộ cá nhân (PPE) là vô cùng cần thiết.

Các biện pháp đảm bảo an toàn làm việc trên cao:

• Hệ thống giàn giáo và sàn công tác: Cung cấp giàn giáo chắc chắn, được kiểm tra và chứng nhận an toàn. Sàn công tác phải có lan can bảo vệ đầy đủ, ván sàn không trơn trượt và không có khe hở lớn.
• Lưới an toàn: Lắp đặt lưới an toàn bên dưới khu vực làm việc trên cao để hứng đỡ người và vật liệu rơi, giảm thiểu hậu quả khi có sự cố.
• Sàn công tác di động (Manlift/Scissor Lift): Sử dụng các thiết bị nâng người chuyên dụng, được kiểm tra kỹ lưỡng, đảm bảo vận hành ổn định và an toàn. Người vận hành phải có chứng chỉ.
• Hệ thống chống rơi cá nhân (Personal Fall Arrest System - PFAS): Bao gồm dây an toàn toàn thân (full-body harness), dây móc chống rơi (lanyard) và điểm neo (anchorage) chắc chắn. Hệ thống này phải được kiểm tra thường xuyên và người lao động phải được huấn luyện cách sử dụng đúng cách.
• Bảo vệ lỗ mở trên sàn: Các lỗ mở trên sàn (ví dụ: để lắp đặt cầu thang, đường ống) phải được che chắn bằng nắp đậy chịu lực hoặc rào chắn tạm thời rõ ràng.

Trang bị bảo hộ cá nhân (PPE) bắt buộc:

• Mũ bảo hiểm: Bảo vệ đầu khỏi vật rơi và va chạm.
• Giày bảo hộ: Có đế chống trượt và mũi thép chống va đập, chống đâm xuyên.
• Kính bảo hộ: Bảo vệ mắt khỏi bụi, mảnh vỡ, tia lửa hàn.
• Găng tay bảo hộ: Chống cắt, chống trượt, chống va đập khi thao tác với thép.
• Dây an toàn toàn thân: Bắt buộc khi làm việc trên cao. Phải được móc vào điểm neo cố định, chịu lực theo đúng tiêu chuẩn.
• Áo phản quang: Giúp tăng khả năng nhận diện, đặc biệt trong điều kiện thiếu sáng hoặc ban đêm.
• Nút bịt tai/chụp tai chống ồn: Bảo vệ thính giác trong môi trường làm việc ồn ào.

Huấn luyện thường xuyên về việc sử dụng PPE đúng cách và tầm quan trọng của chúng là chìa khóa để đảm bảo mọi người lao động đều có ý thức tự bảo vệ mình và đồng nghiệp. Đây là một phần không thể thiếu trong các biện pháp đảm bảo an toàn khi lắp dựng kết cấu thép nhà xưởng.

4. Quy trình lắp dựng và kiểm soát chất lượng chặt chẽ

Một quy trình lắp dựng được chuẩn hóa và kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt không chỉ đảm bảo độ bền vững của công trình mà còn là yếu tố sống còn để duy trì an toàn lắp dựng khung thép. Mỗi bước trong quá trình này đều cần được thực hiện cẩn trọng và chính xác.

Trình tự lắp dựng tiêu chuẩn:

• Lắp đặt cột: Đảm bảo cột được định vị chính xác và được giằng chống tạm thời vững chắc trước khi tiến hành các bước tiếp theo.
• Lắp đặt dầm chính: Nâng và đặt dầm chính vào vị trí, liên kết tạm thời bằng bu lông.
• Lắp đặt dầm phụ và giằng: Tiếp tục lắp đặt các cấu kiện còn lại, tuân thủ đúng trình tự trong bản vẽ thi công.
• Hoàn thiện liên kết: Thực hiện các liên kết cuối cùng bằng bu lông cường độ cao hoặc hàn theo yêu cầu thiết kế.
• Kiểm tra độ thẳng đứng và cao độ: Sử dụng các thiết bị đo đạc chuyên dụng để kiểm tra độ thẳng đứng, cao độ, độ võng của các cấu kiện sau khi lắp đặt.
• Giằng chống tạm thời và vĩnh viễn: Đảm bảo hệ thống giằng chống tạm thời đủ mạnh để giữ ổn định cấu trúc trong quá trình lắp dựng và thay thế bằng giằng vĩnh viễn sau khi hoàn thiện.

Kiểm soát chất lượng và an toàn liên tục:

• Kiểm tra vật tư đầu vào: Tất cả các cấu kiện thép phải được kiểm tra về chủng loại, kích thước, số lượng và chất lượng theo đúng hồ sơ thiết kế và tiêu chuẩn kỹ thuật.
• Kiểm tra mối nối và liên kết:
  • Bu lông: Kiểm tra loại bu lông, momen siết, độ chặt. Đảm bảo tất cả bu lông đều được siết chặt đúng lực.
  • Mối hàn: Nếu có, kiểm tra chất lượng đường hàn, kích thước, độ ngấu, không có khuyết tật (rỗ khí, nứt, ngậm xỉ). Thực hiện các phương pháp kiểm tra không phá hủy (NDT) nếu cần thiết.
• Giám sát thi công: Cán bộ giám sát phải có mặt thường xuyên tại công trường để kiểm tra việc tuân thủ quy trình, phát hiện và xử lý kịp thời các sai sót hoặc hành vi không an toàn.
• Đảm bảo khả năng chịu lực: Trước khi tháo dỡ các giằng chống tạm thời, phải đảm bảo rằng cấu trúc đã đủ vững chắc để chịu tải trọng của bản thân và các tải trọng thi công khác.
• Tuân thủ tiêu chuẩn an toàn: Mọi hoạt động phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn an toàn trong thi công nhà thép tiền chế và các quy định pháp luật hiện hành.

Việc kết hợp chặt chẽ giữa quy trình lắp dựng khoa học và kiểm soát chất lượng liên tục sẽ tạo nên một công trình bền vững và an toàn, tránh được những rủi ro thường gặp khi lắp dựng khung thép và cách phòng tránh chúng.

5. Đào tạo liên tục và ứng phó sự cố khẩn cấp

Mặc dù đã có kế hoạch và biện pháp phòng ngừa chặt chẽ, rủi ro vẫn luôn tồn tại trong môi trường xây dựng. Do đó, việc đào tạo liên tục và khả năng ứng phó nhanh chóng, hiệu quả với các tình huống khẩn cấp là yếu tố cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng để hoàn thiện chiến lược an toàn lắp dựng khung thép.

Huấn luyện và đào tạo an toàn định kỳ:

• Đào tạo ban đầu: Tất cả người lao động mới phải được huấn luyện về các quy tắc an toàn chung, quy trình làm việc an toàn, cách sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân và nhận diện mối nguy trước khi bắt đầu công việc.
• Đào tạo định kỳ: Tổ chức các buổi huấn luyện, bồi dưỡng định kỳ để cập nhật kiến thức, kỹ năng về an toàn, đặc biệt khi có thay đổi về quy trình, thiết bị hoặc quy định pháp luật.
• Huấn luyện chuyên biệt: Đối với các công việc đặc thù như vận hành thiết bị nâng hạ, làm việc trên cao, hàn cắt, cần có các khóa huấn luyện chuyên sâu, cấp chứng chỉ.
• Thực hành: Khuyến khích và tạo điều kiện cho người lao động thực hành các kỹ năng an toàn, ví dụ như cách sử dụng dây an toàn, cách thoát hiểm.
• Văn hóa an toàn: Xây dựng văn hóa an toàn mạnh mẽ, nơi mọi người lao động đều cảm thấy có trách nhiệm và được khuyến khích báo cáo các vấn đề an toàn.

Kế hoạch và diễn tập ứng phó sự cố khẩn cấp:

• Xây dựng kế hoạch ứng phó: Lập kế hoạch chi tiết cho các tình huống khẩn cấp có thể xảy ra như tai nạn ngã cao, sập đổ cấu trúc, hỏa hoạn, điện giật, vật liệu rơi. Kế hoạch phải bao gồm:
  • Quy trình báo cáo sự cố.
  • Phân công trách nhiệm và vai trò của từng cá nhân/đội trong quá trình ứng phó.
  • Danh sách liên lạc khẩn cấp (cứu hỏa, cấp cứu, bệnh viện, quản lý dự án).
  • Vị trí các thiết bị chữa cháy, bộ sơ cứu, lối thoát hiểm.
• Trang bị sơ cứu và y tế: Đảm bảo có đủ bộ dụng cụ sơ cứu được trang bị đầy đủ và có người được đào tạo về sơ cứu tại công trường. Cần có kế hoạch vận chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất.
• Diễn tập khẩn cấp: Tổ chức diễn tập định kỳ các tình huống khẩn cấp giả định để đảm bảo toàn bộ đội ngũ thi công biết cách phản ứng nhanh chóng và hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản. Việc này giúp cải thiện khả năng phòng tránh những rủi ro thường gặp khi lắp dựng khung thép và cách phòng tránh chúng một cách chủ động.
• Đánh giá sau sự cố: Sau mỗi sự cố hoặc diễn tập, tiến hành đánh giá để rút kinh nghiệm, điều chỉnh kế hoạch và quy trình an toàn cho phù hợp.

Kết luận

Việc đảm bảo an toàn lắp dựng khung thép không chỉ là một yêu cầu pháp lý mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững của bất kỳ dự án xây dựng nào. Bằng cách tuân thủ 5 quy tắc vàng: đánh giá rủi ro và lập kế hoạch chi tiết, chuẩn bị mặt bằng và thiết bị nâng hạ an toàn, đảm bảo an toàn làm việc trên cao và bảo hộ cá nhân, áp dụng quy trình lắp dựng và kiểm soát chất lượng chặt chẽ, cùng với đào tạo liên tục và khả năng ứng phó sự cố, chúng ta có thể tạo ra một môi trường làm việc an toàn hơn, hiệu quả hơn. Hãy nhớ rằng, mỗi hành động nhỏ về an toàn đều góp phần tạo nên sự an toàn lớn cho toàn bộ công trình và những người tham gia lao động.

Lên đầu trang